Als de temperatuur stijgt bij zomers weer of bij een hittegolf, ligt het risico op oververhitting bij de hond op de loer. Maar wat is het precies, hoe kun je het herkennen en wat kun je eraan doen om te voorkomen dat jouw hond met deze levensbedreigende situatie te maken krijgt?
Wat is oververhitting?
De normale lichaamstemperatuur bij een hond ligt tussen de 38 en 39 graden Celsius. De enige betrouwbare manier om de temperatuur bij een hond te meten is met een rectale thermometer. Oorthermometers en apparaatjes die de huidtemperatuur meten kunnen niet worden gebruikt bij de hond. Als de temperatuur van een hond stijgt tot boven de 40 graden Celcius (zonder dat het dier een aandoening heeft die koorts veroorzaakt), spreken we van oververhitting. Dit kan gebeuren als het lichaam niet om kan gaan met een stijging van de temperatuur, bijvoorbeeld omdat de lichaamstemperatuur te snel stijgt, omdat de omgevingstemperatuur te hoog is, of omdat de eigen afkoelingsmechanismen van het lichaam niet voldoende zijn om een normale lichaamstemperatuur te behouden. Meestal gaat het echter om een combinatie van deze factoren.
Hoe ontstaat oververhitting?
Een hond kan niet zweten, behalve op de voetzolen. Daarnaast gaat een hond sneller ademen en hijgen om warmte te verliezen en kan er warmte worden kwijtgeraakt door op koude oppervlakken te gaan liggen. Hondenrassen met een korte snuit, honden met aandoeningen aan de luchtwegen en/of het hart kunnen minder efficiënt ademen (minder lucht verplaatsen) en hebben dus een groter risico op oververhitting. Ook dieren met overgewicht of obesitas hebben meer moeite met afkoelen. De meeste gevallen van oververhitting treden op door teveel/te zware activiteit in te warm weer. Daarnaast kan een hond oververhitten door in een te warme auto of ruimte te zitten. Let er daarbij ook op dat asfalt en bestrating in de zon érg heet kunnen worden. Aangezien een hond alleen zweet via de voetzolen kan een hond op warme bestrating geen warmte kwijtraken via de voeten. Daarnaast komt het zelfs voor dat de voetzolen verbranden door te warme bestrating. Is bestrating of asfalt te warm voor jouw blote voeten, dan is het absoluut veel te warm voor de poten van je hond.
Waarom is oververhitting zo gevaarlijk?
Als de normale mechanismen om het lichaam af te koelen niet voldoende werken, zal het lichaam de bloedvaten in de huid wijder maken, zodat er meer bloed naar de huid gaat en de bloedvaten in de rest van het lichaam smaller maken. Het doel daarvan is het bloed afkoelen ter hoogte van de huid. Een erg nadelig effect hiervan is dat belangrijke organen hierdoor minder bloed krijgen, waardoor gevaarlijke afvalstoffen minder goed worden afgevoerd en er schade aan de hartspier, de longen, de nieren, de darmen en de hersenen kan ontstaan door verminderde zuurstofvoorziening van deze organen.
Stijgt de temperatuur tot boven 41.5 graad Celsius, dan gaan enzymen en eiwitten in het lichaam kapot, waardoor cellen dood gaan en belangrijke processen, waaronder de bloedstolling, veel minder goed of zelfs niet meer werken. Uiteindelijk kan oververhitting leiden tot nierschade, vocht in de longen, hartritmestoornissen, schade aan de bloedvatwanden, bloedingen, zwelling van de hersenen, hersenbloeding en bloedvergiftiging door bacteriën die door de beschadigde darmwand heen kunnen. Dit zijn allemaal levensbedreigende situaties. Hoe hoger de temperatuur en hoe langer de temperatuur te hoog is, hoe gevaarlijker het is. Snel handelen is dus érg belangrijk voor de overlevingskans van je hond.
Hoe herken je oververhitting?
- Erg hijgen
- Moeite met ademen
- Erge vermoeidheid
- Stijve spieren, niet willen bewegen
- Kwijlen
- Verward gedrag
- Braken, eventueel met bloed
- Diarree, eventueel met bloed
- Wankelen
- In elkaar zakken
- Aanvallen (zoals bij epilepsie)
- Coma
Wat te doen bij oververhitting?
Stop direct alle activiteiten die je met de hond aan het doen was en haal hem uit de zon/warmte. Bel een dierenarts voor advies. Begin intussen al met koelen! Bij oververhitting telt iedere minuut. Doe dit met stromend water, vooral rond de hals, de buik, de liezen en de poten. Zorg voor een ventilator of airco (eventueel in de auto). Wees niet te voorzichtig hierin, de veel te hoge lichaamstemperatuur is veel risicovoller dan het eventuele snelle afkoelen van het lichaam.
Voorkom dat een mooie zomerdag een heel naar einde krijgt…
Pas de activiteit van je hond aan op warme dagen. Wandel/speel op koelere momenten en niet vol in de zon. Hou rassen met een korte snuit zéker rustig. Gebruik een tuig in plaats van een halsband, zodat de ademhaling niet wordt belemmerd. Neem altijd drinkwater mee. Laat je hond nooit alleen in een auto of een afgesloten warme ruimte in huis. Gebruik koelmatten of vochtige handdoeken waar je hond op kan liggen, doe ijsblokjes in het drinkwater, zorg voor schaduw en een ventilator of airco op plekken waar je hond kan liggen. Herken de signalen van oververhitting, zorg dat je een thermometer hebt en weet hoe je deze moet gebruiken en onthoud wat je moet doen als het tóch gebeurd:
Direct koelen, koelen, koelen en de dierenarts bellen voor advies.